Het brede politieke midden is bezig aan een opmars. In debatten in de Tweede Kamer is te zien hoe de politiek meer naar het midden beweegt. Ook kiezers gaan die richting op, zo bleek de afgelopen tijd uit opiniepeilingen. Die trend wordt vandaag bevestigd in de Peilingwijzer en nieuw onderzoek van Ipsos I&O.
De opleving van het politieke midden is een trendbreuk met bijna anderhalf jaar geleden. Toen werd bij de verkiezingen de PVV met 37 zetels veruit de grootste partij.
Donald Trump, veiligheid, Oekraïne
Immigratie en bestaanszekerheid waren voor de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB prioriteit. Nu, met Donald Trump in het Witte Huis die duidelijk maakt dat Europa zelf verantwoordelijk is voor zijn defensie en veiligheid, zijn er nieuwe prioriteiten bijgekomen in Den Haag en bij de kiezer: veiligheid in Europa en de oorlog in Oekraïne.
De afgelopen weken vertellen onder meer VVD-leider Dilan Yesilgöz, GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans, D66-leider Rob Jetten en CDA-leider Henri Bontenbal aan iedereen die het wil horen dat Oekraïne alle steun moet krijgen en miljardeninvesteringen voor Europese herbewapening broodnodig zijn.
In de verkiezingscampagne en de formatie nam Yesilgöz nog flink afstand van Timmermans, ze moest aan samenwerking met hem niet denken. Nu zie je toenadering van de VVD tot GroenLinks-PvdA.
Terwijl de coalitiepartijen vorige week in crisisoverleg waren over de Europese defensieplannen was Yesilgöz in Kyiv op bezoek bij Zelensky om haar steun uit te spreken voor Oekraïne:
Vanuit oppositiekant laat Timmermans geen gelegenheid onbenut om te zeggen dat de coalitie volgens hem “diep verdeeld is” en dat Nederland en de EU de defensie zo snel mogelijk op moeten schroeven.
De opstelling van middenpartijen oogst waardering van kiezers, blijkt uit de maandelijkse zetelpeiling van Ipsos I&O. Uit een vanmiddag gepubliceerde peiling blijkt dat de VVD als enige coalitiepartij geen verlies lijdt vergeleken met de verkiezingsuitslag. GroenLinks-PvdA staat virtueel op winst. Hetzelfde geldt voor het CDA en D66.
De PVV zakt juist in de peiling, hoewel de partij virtueel nog nipt de grootste partij blijft. Van NSC is weinig meer over en ook BBB levert virtueel veel zetels in. Dit beeld wordt bevestigd door andere opiniepeilingen.
Kiezers keren PVV rug toe
In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, zijn dezelfde trends te zien. De daling van de PVV is extra opvallend gezien het feit dat de partij van Wilders een jaar geleden juist op een forse winst stond ten opzichte van zijn toch al uitstekende verkiezingsuitslag.
De onderzoekers van Ipsos zien dat een substantieel deel van de kiezers de PVV de rug toekeert, omdat ze vinden dat de partij te negatief is over Oekraïne en inschatten als “licht pro-Rusland”. Ongeveer de helft van de PVV-kiezers geeft aan dat ze Oekraïne steunt, een kleine 40 procent is neutraal en 5 procent zegt Rusland te steunen.
En hoe zit het dan met Dick Schoof, de partijloze premier? Uit het onderzoek van Ipsos blijkt dat mensen niet met hem weglopen, maar dat hij in het geopolitieke debat wel wordt gewaardeerd als leider die boven de partijen staat en zijn eigen pad durft te trekken.
