Een grote verrassing, maar een verstandig besluit. Dat is de gedeelde reactie van zowel oppositie- als coalitiepartijen op het aangekondigde vertrek van demissionair premier Mark Rutte uit politiek Den Haag.
GroenLinks, PvdA en ook de PVV hadden aangekondigd om in het debat vandaag een motie van wantrouwen in te dienen tegen Rutte. Die motie ging al snel na de bekendmaking van Rutte van tafel. GroenLinks-leider Klaver: “Ik heb heel veel respect voor de stap die hij nu zet en daarmee is het vertrouwen terug dat hij in de demissionaire periode dit kabinet kan leiden.”
GroenLinks benadrukt dat het belangrijk is om het stikstofprobleem in ieder geval wel aan te blijven pakken. PvdA-fractievoorzitter Kuiken wenst Rutte heel veel sterkte. “Op naar nieuwe lucht.”
De reacties van verschillende oppositiepartijen:
Andere oppositiepartijen reageren op Twitter tevreden op het vertrek van de premier. Caroline van der Plas van BBB spreekt ook over een “heel verstandig besluit”. “Het is goed voor Nederland”, zegt SP-leider Lilian Marijnissen. Ook Sylvana Simons van Bij1 noemt het “goed nieuws” en wil dat Rutte meteen opstapt. Farid Azarkan van Denk spreekt over “de juiste beslissing op het verkeerde moment”. Rutte had eerder moeten opstappen volgens Azarkan, een oordeel dat gedeeld wordt door Forum voor Democratie.
Het vertrek van de premier wordt toegejuicht, maar er klinkt ook lof bij de oppositie. Zo is PVV-leider Wilders opvallend prijzend. “We waren politiek als water en vuur, maar ik ben er wel van overtuigd dat hij het beste wilde voor Nederland. Ik heb veel respect voor wat hij heeft gedaan in al die jaren. Hij was een enorm werkpaard.”
Wilders nam voorafgaand aan het debat ook de tijd om Rutte te bedanken. Een gebaar dat na afloop door veel Kamerleden met geroffel werd ontvangen:
Ook Kees van der Staaij van de SGP reageert complimenteus: “Hij vervulde zijn ambt met verve, ook in zware tijden. Kritiek op zijn beleid neemt de grote waardering voor zijn persoon en inzet voor de publieke zaak niet weg”, zegt Van der Staaij op Twitter.
Het kabinet viel vrijdagavond over het migratiebeleid. Na een maandenlange discussie over maatregelen om de asielinstroom te beperken concludeerden de vier coalitiepartijen dat ze er samen niet uit gingen komen. Vooral Ruttes VVD en de kleinste regeringspartij ChristenUnie stonden daarbij lijnrecht tegenover elkaar.
Ramp met MH17
Mirjam Bikker, leider van de ChristenUnie, zegt nu haar “diepe waardering” uit te willen spreken voor de ruim 12 jaar premierschap van Rutte. “Je denkt aan kernmomenten waarin hij er echt gestaan heeft als premier, zoals de ramp met de MH17, maar ook verschillende crises waarin hij partijen aan tafel heeft gebracht.” Bikker zegt het ook “sterk” te vinden om een punt te zetten.
D66-fractievoorzitter Jan Paternotte zegt Ruttes vertrek niet aan te hebben zien komen. Hij zegt het wel te begrijpen. “Als ik kijk wat er de afgelopen weken is gebeurd dan denk ik dat het niet te vermijden was, deze stap.”
Fractievoorzitter van het CDA Pieter Heerma blikt in een reactie ook terug op het stukgelopen migratiedebat. “Ik heb de afgelopen weken heel veel kritiek gehad over zijn optreden in het niet tot stand komen van een migratieakkoord”, zegt hij. Nu overheerst het respect voor de tijd die Rutte “met ziel en zaligheid voor zijn land” heeft ingezet. Hij noemt de motie van wantrouwen die de oppositie had willen indienen ook “onbesuisd” en “een politieke afrekening”.
‘Het raakt me’
Wel zegt Heerma dat hij de noodzaak ziet “voor een nieuwe generatie met nieuwe energie om op een andere manier politieke antwoorden te geven op de uitdagingen van deze tijd”. Ook Heerma maakte vandaag bekend te stoppen na de verkiezingen. Hij wil niet meer op de kieslijst staan.
Sophie Hermans, fractievoorzitter van de VVD, hoorde gistermiddag van Rutte zelf dat hij vertrok. Ze noemt het besluit “onwerkelijk” en zegt het jammer te vinden. “Ik heb heel veel jaren extreem intensief met Mark samengewerkt in verschillende rollen. Dus je kent elkaar goed en als iemand dan zegt dat die na zoveel jaar vertrekt: ik ben een mens, dat raakt me gewoon.”
De reacties van de coalitiepartijen: