PVV, VVD, NSC en BBB moeten de komende periode gaan onderhandelen over een ‘programkabinet’. De vier partijen moeten daarvoor eerst een beknopt akkoord op hoofdlijnen sluiten, met daarin de grote doelen en kaders van het beleid. Daarna moet een ploeg van ministers en staatssecretarissen in een ‘regeerprogramma’ gaan uitwerken hoe die doelen bereikt gaan worden.
Dat is het advies van afzwaaiend informateur Kim Putters. Hij heeft geconstateerd dat een gewoon meerderheidskabinet niet mogelijk is, net als een minderheidskabinet met gedoogsteun.
Zo’n programkabinet is volgens hem een vorm van een extraparlementair kabinet. Het zou goed zijn volgens Putters als de uiteindelijke ploeg voor de helft bestaat uit mensen met politieke ervaring, en de andere helft uit mensen van buiten. Dat doet recht aan de verkiezingsuitslag en zal ook kunnen leiden tot meer vertrouwen in de samenleving, denkt hij.
“Het verkeer tussen de Kamer en het kabinet zal er anders door verlopen”, zei Putters in een toelichting. Het is nog geen uitgemaakte zaak dat de vier partijen allemaal ook daadwerkelijk mensen gaan leveren voor het kabinet. Dat wordt pas later duidelijk.
Premier later bepalen
Ook wie de premier wordt nu alle vier de fractievoorzitters in de Tweede Kamer blijven, moet in een later stadium worden bepaald. Ondertussen zouden Wilders, Yesilgöz, Omtzigt en Van der Plas “er goed aan doen hun uitingen op (sociale) media tot een minimum te beperken”, staat in het eindverslag van Putters.
Ook tijdens de gesprekken onder leiding van Putters gingen de partijleiders door met uitingen op bijvoorbeeld X. Dat kwam de onderlinge sfeer niet ten goede. Toch denkt Putters dat er voldoende vertrouwen is om nu over de inhoud te gaan praten.
In het hoofdlijnenakkoord moet ook afgesproken worden hoe de partijen met elkaar gaan samenwerken. Dan gaat het bijvoorbeeld over het indienen van moties en de financiële dekking van voorstellen. Ook andere partijen dan de vier die nu met elkaar praten zouden bij die afspraken betrokken kunnen worden.
Putters overhandigde zijn eindverslag aan Kamervoorzitter Bosma. Aanstaande woensdag debatteert de Tweede Kamer erover. Dan wordt ook duidelijk wie de volgende fase gaat begeleiden als informateur.
