Een week voor de verkiezingen blijft het beeld in de Peilingwijzer vrijwel ongewijzigd: drie partijen liggen aan kop, waarbij VVD (26 tot 30 Kamerzetels) en NSC (24-28) net iets groter zijn dan GroenLinks-PvdA (21-25).

Daar weer achter komt de PVV met 17 tot 21 zetels. Alle andere partijen hebben minder dan 10 zetels in de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag.

Velen niet zeker van stem

Geen enkele partij komt op dit moment boven de 30 zetels. De recente politieke geschiedenis leert echter dat er in de laatste week voor de verkiezingen vaak nog grote verschuivingen zijn. Volgens de laatste onderzoeken van beide bureaus is hooguit 40 procent van de kiezers volledig zeker van zijn stem.

“Bij elke recente verkiezing was er wel ten minste één partij die vlak voor de verkiezingsdag ten opzichte van de peilingen nog pakweg vijf zetels wist te winnen”, vertelt politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer. “VVD, NSC en GroenLinks-PvdA zullen natuurlijk alle drie hopen dat zij deze keer die partij zijn. Voor alle drie zijn er op dit moment ook echt scenario’s denkbaar waarin zij de grootste worden. Voor de PVV wordt dat echt moeilijker, al heeft de partij van Geert Wilders sinds de zomer wel vooruitgang geboekt.”

‘Omtzigt onduidelijk’

Opvallend in de recentste peiling, die van I&O Research die vanavond werd gepubliceerd en waarvoor het onderzoek zondag na het tweede RTL-debat begon, is dat NSC daar vier zetels verliest. Omdat bij Ipsos NSC al langer op een lager niveau stond dan bij I&O, leidt dat in de Peilingwijzer nog niet tot een significante achterstand op de VVD.

Onderzoeker Peter Kanne van I&O Research hoort van NSC-kiezers die afhaken dat zij Pieter Omtzigt inhoudelijk te onduidelijk vinden en dat zij ook moeite hebben met zijn weigering om te vertellen of hij premier wil worden. “Omtzigt krijgt bij ons weliswaar nog altijd het hoogste gemiddelde rapportcijfer van alle lijstrekkers”, zegt Kanne. “Maar nu is dat een 6,7, waar dat in augustus nog een 7,6 was.”

BBB, de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen van afgelopen maart, heeft sinds de start van de campagne juist verder terrein verloren en staat nu op 7 tot 11 zetels. Ipsos/EenVandaag hoort van sommige kiezers dat die Caroline van der Plas “wankel” vinden overkomen in debatten.

Ongeveer even groot als BBB is op dit moment D66, dat de meeste zetels erbij kreeg van alle partijen bij de vorige Kamerverkiezingen, maar nu ver terugvalt naar 7 tot 9 zetels. Ook de beide andere coalitiepartijen blijven het slecht doen in de Peilingwijzer: zowel het CDA als de ChristenUnie komt niet verder dan 3-5. Voor de ChristenUnie zou dat slechts een gering verlies betekenen ten opzichte van de huidige 5 zetels, maar voor de christendemocraten gaat het om een verdere achteruitgang van 11 zetels ten opzichte van de 15 die zij nu in de Tweede Kamer innemen.

Kleine winst voor Denk en Volt

Verder verlies is er ook voor de SP op 5 tot 7 zetels en voor Forum voor Democratie op 3 tot 5. De Partij voor de Dieren lijkt ook 5-7 te gaan halen en blijft daarmee juist gelijk. Ook de SGP is stabiel op 2-4.

Denk zou wel eens enige winst kunnen gaan boeken op 3 tot 5 zetels, net als overigens Volt. Denk spreekt vaak Nederlandse Marokkanen en Turken aan, die op dit moment mogelijk eerder naar de stembus komen vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas.

JA21 verliest iets op 1 tot 3 zetels, terwijl Bij1 en en 50Plus nog altijd het risico lopen uit de Kamer te verdwijnen. Beide partijen komen niet verder dan 0 tot 1 zetels in de Peilingwijzer.