Oud-SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf en oud-topambtenaar Richard van Zwol worden de nieuwe informateurs. Dat is de meest concrete uitkomst van het Tweede Kamerdebat over het eindverslag van de vorige informateur, Putters.
PVV-leider Wilders, de voorzitter van de grootste fractie, kondigde de voordracht van Dijkgraaf en Van Zwol aan het begin van het debat aan en die twee namen worden gesteund door een meerderheid, al toonden SGP en CDA (de partij van Van Zwol) zich allebei wel verrast. De twee nieuwe informateurs zullen nog vandaag worden benoemd.
Putters adviseerde vorige week te gaan onderhandelen over een ‘programkabinet’. Hij ziet dat als “een vorm die varieert op het model van een extraparlementair kabinet”. PVV, VVD, NSC en BBB moeten eerst een beknot regeerakkoord sluiten en dat moet door de nieuwe bewindslieden worden uitgewerkt in een regeerprogramma.
Wilders sprak over de hoop van de mensen dat de problemen “eindelijk worden opgelost” en dat er een rechts of centrumrechts kabinet komt.
In het debat ging het tot nu vaak over de vraag wat ‘programkabinet’ nu precies betekent. De PVV-voorman zei ook dat het niet zijn term is, maar dat hij er wel mee kan leven. Volgens hem moet er een akkoord op hoofdlijnen komen, waar je een kabinet bij zoekt.
Vooral NSC-voorman Omtzigt toonde zich blij met de nu gekozen formulering, Volgens hem sluit het programkabinet aan bij de wens van zijn partij voor een nieuwe bestuurscultuur.
Onder meer GroenLinks-PvdA, D66, CDA en Volt lieten zich heel sceptisch uit over de nieuwe vorm. Volgens hen is er eigenlijk sprake van een meerderheidskabinet. D66-leider Jetten sprak van een “eerste kabinet-Wilders, misschien met een andere premier”.
Flinke verschillen
PVV, VVD, NSC en BBB willen nu graag snel met inhoudelijke onderhandelingen beginnen, al wezen de partijen erop dat er nog flinke verschillen zijn. In het debat herhaalde Wilders dat hij liever zelf minister-president was geworden, maar dat “de liefde voor mijn land groter is dan voor mijn eigen positie”.
Daarom legt hij zich er bij neer dat alle vier fractievoorzitters van de formerende partijen in de Kamer blijven. GroenLinks-PvdA-voorman Timmermans hekelde dat Wilders het eerder ondemocratisch heeft genoemd dat hij als leider van de grootste partij geen premier wordt. Timmermans sprak van een “messiascomplex”: “U heeft 37 zetels in de Kamer en dat geeft u het recht het initiatief te nemen, maar daar houdt uw recht mee op.”
Wilders zei dat hij later in de onderhandelingen “het voorrecht heeft om iemand als premier voor te dragen”, maar dat de persoon in kwestie “natuurlijk” ook door de andere drie partijen moet worden gedragen.
