De vier partijen die spreken over de vorming van een nieuw kabinet (PVV, BBB, NSC, en VVD) hebben vandaag op een geheime locatie gesproken over de onderlinge chemie en de oplopende spanningen.
Bronnen bevestigen dat tegenover de NOS. Het gesprek zou zonder informateur Plasterk geweest zijn, op een locatie in Den Haag, die geheim gehouden werd om partijen uit het zicht van camera’s te kunnen laten praten.
Het gesprek volgde na twee weken van oplopende spanningen en een moeizaam weekend van onenigheid en kritiek over en weer. Mogelijk zitten de partijen morgen weer bijeen zonder Plasterk.
Oplopende spanning
Na een eerste periode van gesprekken die in rustige sfeer leken te verlopen, liep de spanning afgelopen twee weken steeds verder op. Dat begon met teksten op X van PVV-leider Wilders die, nadat de Eerste Kamer inclusief de VVD met de spreidingswet had ingestemd, zijdelings over ‘nieuwe verkiezingen’ sprak. Op een congres van haar partij sneerde VVD-leider Yesilgöz richting de PVV-leider dat je met “boze berichten op X verkiezingen kunt winnen”. Daarop schreef Wilders op X over “zure Yesilgöz”.
Ook BBB-leider Van der Plas sneerde vorige week richting NSC-leider Omtzigt dat de “gratis bier” motie (een voorstel om het minimumloon te verhogen zonder bijpassende dekking) waarover ze bij de Algemene Beschouwingen onder vuur lag, eigenlijk van hem kwam.
Dit weekend uitte Omtzigt weer kritiek op Van der Plas, Hij vond dat ze de “verkapte dreigementen” van Farmers Defence Force-leider Mark van den Oever aan het adres van demissionair minister Adema (Landbouw) had moeten veroordelen.
Naast deze oplopende irritaties hebben de formerende partijen van begin af aan geen eenvoudige uitgangspositie: in de achterbannen van onder meer VVD en NSC zijn twijfels over de samenwerking met de PVV. Zo schreef Omtzigt meteen bij de start een brief waarin hij zijn zorgen uitte over sommige opvattingen van de partij van Wilders die volgens hem in strijd zijn met de rechtstaat. Afgelopen vrijdag meldde de NOS dat er achter de schermen bij NSC nog altijd grote twijfels bestaan over de samenwerking.
Ook bij de PVV klonk vorige week weinig optimisme. PVV-leider Wilders zei een aantal keer dat het spannend was. Op vragen of partijen het nog lang volhouden zei hij: “Laten we eerst maar eens de komende week zien te halen”.
‘Minder geld uitgeven komende jaren’
Over de financiën zitten de partijen ook niet op één lijn. Ze denken verschillend over het huishoudboekje van de overheid. Zo willen VVD en NSC wel bezuinigen om dat op orde te houden, maar hebben PVV en BBB daar meer moeite mee.
Onder meer president Knot van De Nederlandsche Bank en CPB-directeur Hasekamp hielden de formerende partijen in speciale gesprekken al voor dat het geld de komende jaren niet zo overvloedig kan worden uitgegeven als de afgelopen jaren.
Informateur Plasterk wil half februari met zijn verslag over de afgelopen weken komen en bepalen of partijen verder kunnen formeren. Feitelijk heeft hij daar dus nog deze week voor. Bronnen meldden dat partijen mogelijk ook morgen zonder Plasterk doorspreken. De uitkomst van deze gesprekken zal allesbepalend zijn voor hoe het verder gaat.
