Het is zeer twijfelachtig of de miljarden euro’s die het kabinet uitgeeft om de woningnood te bestrijden daadwerkelijk leiden tot versnelling van de woningbouw en meer woningen. Dat schrijft de Algemene Rekenkamer, die de zogeheten Woningbouwimpuls (Wbi) tegen het licht hield.
Demissionair minister Keijzer zou de Wbi moeten heroverwegen of drastisch aanpassen, is het advies.
De afgelopen vier jaar was er 2,25 miljard euro gereserveerd voor de regeling. Gemeenten krijgen een bijdrage van het Rijk om ze te helpen “sneller, meer en meer betaalbare” woningen te bouwen. Maar van de eerste twee doelen komt weinig terecht, constateert de Rekenkamer. Wel heeft de Wbi een duidelijk positief effect op het aantal betaalbare woningen.
Net zo vaak vertraging
Het is door allerlei factoren lastig om op dit moment nieuwbouwprojecten van de grond te krijgen. Om voor een bijdrage van het Rijk in aanmerking te komen, moeten projecten aan een aantal voorwaarden voldoen.
Maar de projecten die werden afgewezen gingen in de meeste gevallen ook gewoon door, schrijft de Rekenkamer. Het is daarom lang niet zeker dat de Wbi ook daadwerkelijk tot meer gebouwde woningen leidt.
Over de gewenste versnelling van de woningbouw is de Rekenkamer duidelijk: die is er niet. Bij projecten met een bijdrage van het Rijk treedt net zo vaak vertraging van de bouw op als bij projecten die werden afgewezen. Eigenlijk moet bij projecten met een Wbi-bijdrage binnen drie jaar na de toekenning van het geld de eerste paal de grond in, maar dat lukte tot nu toe maar in 62 procent van de gevallen.
Lange procedures bij de Raad van State en tijdrovende onderzoeken naar allerlei zaken als geluidsoverlast, parkeerdruk en beschermde diersoorten veroorzaken nog al eens vertraging. Dat wordt niet voorkomen met een bijdrage van het Rijk, concludeert de Rekenkamer. “Meer publiek geld is hier dus niet de oplossing.” Ook het personeelstekort speelt de bouw parten.
Betaalbaar
Op één punt ziet de Rekenkamer wel een positief effect van de regeling: bij projecten met een Wbi-bijdrage is het percentage ‘betaalbare’ woningen hoger dan bij afgewezen projecten. De minister zou de regeling zo kunnen aanpassen dat deze alleen nog gericht is op het stimuleren van betaalbare nieuwbouw.
Een andere mogelijkheid is om alleen nog complexe bouwprojecten te stimuleren. Sowieso moet het kabinet werk maken van kortere procedures en meer bouwlocaties, vindt de Rekenkamer. Minister Keijzer wil dat doen, maar de Rekenkamer constateert dat ze ondertussen wel een nieuwe ronde heeft aangekondigd van de omstreden Wbi-regeling.
