Nederland moet naar verwachting nog dagen wachten op duidelijkheid over wie de meeste stemmen heeft gehaald bij de verkiezingen. Doordat D66 en PVV elkaar met 26 Kamerzetels in evenwicht houden, telt elke stem. Traag tellen in Amsterdam, een brand in Venray, uitgevallen tablets en het wachten op buitenlandse briefstemmers betekenen extra lang nagelbijten.
Met 99,7 procent van de stemmen geteld hadden beide partijen rond 1,7 miljoen stemmen. Lange tijd ging D66 daarbij numeriek aan kop, maar de PVV haalde de partij in toen de prognose in Helmond werd bekendgemaakt. Momenteel heeft de partij van Geert Wilders 1984 stemmen meer.
Het is een ongekend kleine voorsprong in de Nederlandse politiek. Nooit eerder maakte zo’n kleine marge uit wie het voortouw mag nemen in de coalitieonderhandelingen, zoals de grootste partij traditioneel doet.
Tienduizenden poststemmen
De uitslag van het grootste deel van de resterende stemmen zal pas op zijn vroegste maandagavond bekend zijn. Tot die dag worden er namelijk nog stemmen meegeteld die uit het buitenland arriveren in Den Haag, dat deze stemmen afhandelt. “Het heeft tijd nodig om alle post die van over de hele wereld is verstuurd hier te verzamelen”, meldt een woordvoerder.
Zo’n 135.000 Nederlandse expats hebben zich geregistreerd als kiezer, Den Haag verwacht ongeveer 90.000 stembiljetten terug te krijgen. Het merendeel van de kiezers in het buitenland woont in Duitsland (25.190), gevolgd door België en Frankrijk, maar ook uit Nieuw-Zeeland en Singapore wordt post verwacht.
Vorige week woensdag ging in Scheveningen al een kantoor open als het stemlokaal waar deze brieven worden verwerkt. Kiezers sturen hun stempas, een kopie van het identiteitsbewijs en (in een gesloten envelop) het stembiljet. Afgelopen week werden al de enveloppen geopend en stempassen en id’s gecheckt, waarna de stembiljetten anoniem in de stembus gingen.
Pas toen landelijk de stemlokalen gisteravond dichtgingen, mochten ook hier de stembussen worden opengemaakt. Den Haag is volgens de woordvoerder niet van plan een tussentijdse telling bekend te maken, dus het is tot na het weekend wachten op de einduitslag.
Bij de vorige Kamerverkiezingen gingen de meeste stemmen van Nederlandse expats naar GroenLinks-PvdA, ruim 28 procent. D66 behaalde toen 10,5 procent, PVV 6,3.
Brand
Behalve de briefstemmers uit het buitenland is ook een aantal gemeenten nog niet klaar met tellen. Zo is het momenteel nacht op de BES-eilanden en volgen Saba en Sint-Eustatius daarom later. Uit een gedeeltelijke uitslag van Saba blijkt wel dat ook daar D66 de winnaar is. 123 van de 260 kiezers kozen voor die partij. Dat is nog niet doorberekend in de totaalaantallen.
In Venray speelt de nasleep van een brand het stemmentellen parten. Er brak vannacht rond 02.00 uur brand uit in een stoppenkast van het gemeentehuis, waardoor tientallen mensen het pand moesten verlaten en het tellen werd stilgelegd.
Hoewel de stembiljetten niet te lijden hebben gehad onder het vuur en het bluswater, kan het tellen nog niet worden hervat vanwege een stroomstoring in het pand. Halverwege de ochtend kon een gemeentewoordvoerder nog niet zeggen waar of wanneer het werk wordt hervat.
In Venray kwam in 2023 de PVV als grootste uit de bus met 28 procent van de stemmen. D66 haalde daar toen als zesde partij 5,6 procent.
Uitgevallen tablets
Ook in Amsterdam is nog een significant deel van de stemmen niet geteld. Gisteravond lukte het om 80 procent van de biljetten te verwerken, maar daarna werd het werk zoals gepland gestaakt tot de ochtend.
Inmiddels is het tellen van de resterende 86.500 biljetten hervat, maar een woordvoerder van de gemeente verwacht pas morgen tussen 19.00 en 22.00 uur het definitieve resultaat te kunnen bekendmaken. Of er voor die tijd nog updates uit de hoofdstad komen, kan een woordvoerder nog niet zeggen.
Ten slotte moeten er nog wat resultaten binnenkomen uit Almere en Hilversum. In Hilversum stokte het stemmentellen vannacht op 96 procent doordat bij twee stembureaus de tablets uitvielen. Daar is inmiddels wel op papier de uitslag bekend, maar die wordt vanwege het protocol pas gedeeld als die digitaal verwerkt kan worden. Een woordvoerder verwacht dat dit later vanmiddag gebeurt.
In Almere kon de woordvoerder nog niet voorspellen wanneer de resterende 4 procent van de stemmen is verwerkt. Over een oorzaak van de vertraging deed ze geen uitspraak.
