Demissionair premier Rutte zegt dat er gecontroleerd gaat worden of Tunesië geen mensenrechten schendt in de uitvoering van de migratiedeal die is gesloten met de Europese Unie. Mensenrechtenorganisaties hadden eerder op de avond hun vrees uitgesproken dat een harder beleid de situatie zal verslechteren.
Rutte zei dat ook dergelijke moeilijke onderwerpen zijn besproken met Tunesië. “Alle afspraken die we maken over het overvaren en terugsturen van mensen naar veilige landen moeten binnen de internationale verdragen vallen”, zei hij bij terugkeer op Schiphol over de mensenrechtenimplicaties van de overeenkomst.
“Deze deal is belangrijk omdat het ervoor zorgt dat we de gevaarlijke overtochten over de Middellandse Zee, dat businessmodel van de smokkelaars in bootjes, echt gaan proberen af te breken met elkaar”, vatte Rutte het belang van de afspraken samen. “Als je erin slaagt dat overvaren onder controle te krijgen, gaat dat ook effect hebben hier.”
‘Doodlopende steeg’
De EU en Tunesië hebben afgesproken dat het land de grenzen beter gaat bewaken en mensensmokkel aanpakt in ruil voor investeringen in de economie. De EU trekt daarnaast nog eens ruim 100 miljoen euro uit voor grensbewaking, reddingsoperaties en bestrijding van mensensmokkel.
Mensenrechtenorganisaties hadden gelijk zware kritiek op de deal. VluchtelingenWerk vreest dat Tunesië “een soort doodlopende steeg voor vluchtelingen” wordt. Amnesty voorspelt dat smokkelaars juist gaan profiteren van het aangescherpte grensbeleid. “Als regeringen barrières opwerpen voor migratie, speelt dit de smokkelaars in de kaart. Zolang er geen legale migratieroutes zijn, blijven vluchtelingen en migranten op mensensmokkelaars aangewezen.”
De demissionair premier denkt juist dat deze afspraken ook een leidraad kunnen vormen voor afspraken met andere Noord-Afrikaanse landen. Dat moet een waterbedeffect voorkomen waarbij migrantenroutes verlegd worden van Tunesië naar andere landen in de regio. “Omdat het een brede afspraak is – niet alleen over asiel maar ook over de economie – is het de ambitie om dat type afspraken ook te gaan maken met andere landen.”
Geld uitkeren
Rutte erkent dat er veel geld is gemoeid met de plannen, in totaal enkele honderden miljoenen euro’s. “Maar als je kijkt naar wat het kost als je het niet op een fatsoenlijke manier doet, dan denk ik dat het echt wel goed is.”
Er zijn volgens hem goede afspraken gemaakt over het uitkeren van de miljoenen. “Daar is de Europese Commissie heel goed in. Ze zorgen er altijd voor dat het geld alleen wordt uitgekeerd als de afspraken die zijn gemaakt gehaald zijn. Je geeft niet in een keer een geldbedrag.”