Vier weken voor de Tweede Kamerverkieizingen houdt de eerder gevormde top-3 elkaar in de Peilingwijzer nog altijd in evenwicht. In dit gewogen gemiddelde van de peilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag komt de VVD uit op 25 tot 29 zetels, Nieuw Sociaal Contract op 23 tot 29 en GroenLinks/PvdA op 21 tot 25 zetels.
Het verschil met de laatste partij is daarmee zo klein – en bij I&O Research binnen de foutmarge – dat volgens politicoloog Tom Louwerse nog steeds kan worden gesproken van drie partijen op min of meer gelijke hoogte. Louwerse is de maker van de Peilingwijzer.
Achter deze drie partijen komen de PVV op 16 tot 20 zetels en BBB, de grote verliezer van de opkomst van Pieter Omtzigt, op 10 tot 14. Alle andere partijen blijven onder de 10 zetels. Coalitiepartijen D66 en CDA zouden harde klappen krijgen met respectievelijk 6 tot 10 en 3 tot 5 zetels. Bij D66 gaat het om een verlies van zo’n 16 zetels ten opzichte van het resultaat 2,5 jaar geleden.
‘Vooral bevestiging bestaande voorkeur’
De oprichting van de nieuwe partij van Omtzigt eind augustus leidde tot een politieke aardverschuiving, maar sindsdien zijn er volgens Louwerse niet of nauwelijks nog verschuivingen te zien geweest. Hooguit is NSC ten opzichte van die spectaculaire start een zetel of 3 teruggezakt. Ook de oorlog tussen Israël en Hamas heeft geen verandering gebracht in het stabiele beeld van de afgelopen twee maanden.
“In onze zetelpeiling zien we nauwelijks effect van het conflict op het stemgedrag”, bevestigt onderzoeker Asher van der Schelde van I&O Research. “Kiezers switchen zo goed als niet tussen partijen om die specifieke reden. Ook bij de inhoudelijke issues wordt het conflict nauwelijks aangehaald. 9 procent zegt weliswaar dat het meespeelt in de partijkeuze bij de Kamerverkiezingen, maar daarbij gaat het meer om bevestiging van een voorkeur die men toch al had.”
Van de andere partijen is er niet één die in de buurt van de 10 zetels komt. Het dichtst bij staan nog de Partij voor de Dieren op 6 tot 8 zetels, de SP op 4 tot 6 en de ChristenUnie, Volt en Forum voor Democratie op 3 tot 5. Daar weer achter komen de SGP en Denk met 2 tot 4 en JA21 met 1 tot 3 zetels. Bij1 en 50Plus staan nog altijd op 0 tot 1 zetel in de Peilingwijzer en moeten daarmee dus vrezen voor hun plek in de Tweede Kamer.
Onderzoeksbureaus zoals Ipsos benadrukken daarbij dat hun peilingen géén voorspelling van de uitslag zijn. De voorkeuren van de meeste kiezers liggen op dit moment nog niet vast. Volgens I&O Research zweeft 23 procent van de kiezers zelfs nog volledig.