De provincie Overijssel dreigt te stoppen met de uitvoering van het stikstofbeleid als demissionair minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) niet met geld over de brug komt. Ook andere provincies maken zich zorgen nu de financiering van hun plannen zo lang op zich laat wachten. Boeren en andere betrokkenen zijn de dupe, zeggen de provincies.
Voor het provinciebestuur van Overijssel is de maat nu vol. De overheid wekt verwachtingen door boeren, natuurbeheerders en landeigenaren plannen te laten maken, en die verwachtingen moet de overheid dan ook waarmaken door geld te geven, schrijft de provincie in een brief aan de demissionair minister.
Het provinciebestuur waarschuwt daarbij het demissionaire kabinet: Overijssel gaat niets meer voorschieten. Als er vanuit het ministerie geen geld komt, zal de provincie “noodgedwongen moeten stoppen” met het stikstofbeleid.
Overijssel staat niet alleen. Uit een rondgang van de NOS blijkt dat provinciebestuurders in heel Nederland zich zorgen maken over het uitblijvende geld. Het Interprovinciaal Overleg (IPO), dat de belangen van provincies behartigt in Den Haag, herkent het probleem. “Wat je bij nieuwe provinciebestuurders nu hoort, is: we willen aan de slag, er moet boter bij de vis”, zegt een woordvoerder.
De woordvoerder van de Gelderse gedeputeerde Harold Zoet (BBB) schrijft: “Als dit te lang gaat duren stagneert het hier ook. Dat heeft grote impact op het platteland”. En de Zuid-Hollandse provinciebestuurder Mariëtte van Leeuwen (BBB) laat weten: “Financiële inzet vanuit het Rijk is een belangrijke voorwaarde: it takes two to tango.”
‘Moed zakt sommigen in de schoenen’
Overijssel vreest dat betrokken boeren, natuurbeheerders en landeigenaren de “energie om aan de slag te gaan” verliezen als het geld nog lang op zich laat wachten.
De Overijsselse Gerald Hemstede is zo’n boer, die de afgelopen tijd aan tafel zat in het provinciehuis om plannen te maken om de natuur te verbeteren. Hij is bang dat van uitstel afstel komt. Vooralsnog probeert hij de moed erin te houden. “Maar bij sommigen zakt dat langzamerhand wel een beetje in de schoenen.”
Dat het geld de provincies nog niet bereikt heeft, is “gezien de verkiezingsuitslag niet verwonderlijk”, zegt het IPO. Het kabinet wilde de provincieplannen betalen uit een stikstoffonds van 24 miljard euro, maar voordat dat geregeld was viel het kabinet. En hoewel de provincies inmiddels waren begonnen met het uitvoeren van de plannen, ging het demissionaire kabinet niet langer over het budget.
Ook provinciebestuurders zien de politieke veranderingen als een belangrijke verklaring voor het uitblijvende geld. In plaats van dat het geld via het gedroomde stikstoffonds komt, is het nu aan de Tweede Kamer, die inmiddels flink van samenstelling is veranderd. Het is nog maar de vraag of er nog genoeg steun is voor duur stikstofbeleid in de nieuwe Kamer.
Een deel van de provincies is bang dat de verkiezingsuitslag ertoe leidt dat er veel minder geld beschikbaar komt voor hun plannen. “In welke mate is ongewis”, zegt een woordvoerder van de Noord-Brabantse gedeputeerde Hagar Roijackers (GroenLinks). “Maar wat in elk geval niet verandert zijn de forse wettelijke opgaves die gehaald moeten worden.”
Dat de meeste provincies zich zorgen maken over de gevolgen van de vertraging is duidelijk. “Perspectief voor de landbouwsector, verbeteren en herstellen van de natuur en de PAS-melders”, somt een woordvoerder van de Utrechtse gedeputeerde Mirjam Sterk (CDA) de urgentste problemen op. “Het zal niet vanzelf opgelost worden.”
‘Geen glazen bol’
De bal ligt nu bij de Tweede Kamer. Die beslist of provincies geld krijgen om een begin te kunnen maken met het oplossen van het stikstofprobleem.
Demissionair minister Van der Wal is optimistisch dat dat gaat lukken. Of er daarna genoeg geld wordt vrijgemaakt voor de stikstofaanpak weet Van der Wal niet. “Ik heb geen glazen bol.”
