Na lang gesteggel kunnen boeren nu zien of ze tot de zogenoemde piekbelasters behoren, die veel stikstof uitstoten in de buurt van een kwetsbaar natuurgebied. De website waarop boeren kunnen inloggen om te bekijken of ze in aanmerking komen voor een vrijwillige uitkoopregeling is vanochtend opengesteld.

Er is dus geen lijst naar buiten gebracht met boeren die in aanmerking komen, maar minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof schrijft wel aan de Tweede Kamer dat het veel bedrijven betreft rond de Veluwe en in Gelderland; zo’n 60 procent van de piekbelasters zit in die provincie.

Zo’n 3000 bedrijven komen in aanmerking, schat het kabinet, omdat die binnen 25 kilometer van een natuurgebied staan en daar te veel stikstofneerslag veroorzaken. De grens is vastgesteld op jaarlijks meer dan 2500 mol, de eenheid waarmee het aantal deeltjes wordt aangegeven. Vanaf begin volgende maand kunnen piekbelasters zich aanmelden.

Belteam

Ze krijgen dan een zogenoemde zaakbegeleider toegewezen van de overheid en gaan samen daarmee kijken hoe ze emissie met 85 procent kunnen terugdringen – door bijvoorbeeld te stoppen met het bedrijf, innovatie of te verplaatsen. Als ze willen stoppen, kunnen boeren hun bedrijf voor 120 procent van de waarde verkopen. De regeling sluit weer in april volgend jaar.

De andere regelingen, bijvoorbeeld om boeren te helpen met innoveren of te extensiveren (meer grond per dier) en mogelijkheden om te verhuizen of om te schakelen naar een ander type bedrijf, zijn nog niet uitgewerkt. Maar op de website staat er al wel enige uitleg over. Om vragen te beantwoorden over alle regelingen zit er vanaf deze ochtend een belteam klaar.

1,4 miljard

Naast de piekbelastersregeling komt er ook een stoppersregeling voor melkvee-, varkens- en pluimveehouders die geen piekbelaster zijn. Zij kunnen hun bedrijf tegen 100 procent van de waarde laten opkopen. Dit gaat om zo’n 8000 boeren. Voor beide regelingen wil het kabinet in totaal 1,4 miljard euro uittrekken. Eigenlijk was het de bedoeling dat ze in januari al van start zouden gaan, maar dat liep vertraging op.

Nog niet van alle regelingen is duidelijk wanneer ze ingaan of beschikbaar zijn, maar Van der Wal schrijft wel dat er een periode komt dat alle regelingen gelijktijdig openstaan. “Zo hebben ondernemers de tijd om weloverwogen beslissingen te nemen.”

De minister waarschuwt dat het geen zin heeft om te wachten of er daarna nog wat beters komt. “Er zal geen financieel aantrekkelijkere regeling volgen voor de aangegeven doelgroep”, aldus Van der Wal.

De twee uitkoopregelingen voor boeren gaan specifiek over agrarische bedrijven. Het kabinet wil ook industriële ondernemingen in de buurt van natuurgebieden aanpakken door de vergunningen aan te scherpen, waardoor ze minder stikstof mogen uitstoten.

De industrie en ook het verkeer zijn vanwege de klimaatdoelen en de verbetering van de luchtkwaliteit al verplicht om hun uitstoot de komende jaren te verminderen. Als er minder CO2 en fijnstof wordt uitgestoten, betekent dat volgens het kabinet waarschijnlijk ook minder stikstof.