De linkse oppositiepartijen hebben in het debat over de parlementaire enquête naar de gaswinning hun pijlen vooral gericht op premier Mark Rutte. Zowel GroenLinks als de SP wil van hem weten waarom hij niet aftreedt, naar aanleiding van de harde conclusie dat het verdienen van geld boven de belangen van de Groningers ging.
GroenLinks-leider Jesse Klaver wees erop dat Rutte in 2021 wel het ontslag van zijn kabinet indiende toen er sprake bleek van ‘systeemfalen’ in de toeslagenaffaire. Ook in het geval van Groningen was dat de conclusie, maar Rutte is nu niet van plan om op te stappen.
Volgens Klaver laadt Rutte daarmee de verdenking op zich dat hij in 2021 alleen maar opstapte, omdat het vlak voor de verkiezingen was.
‘Doorschuiven en afschuiven’
GroenLinks verwacht een grondige zelfreflectie van de premier. Hij deed niet voor de Groningers wat er van hem verwacht kon worden. Rutte was vooral bezig met doorschuiven en afschuiven, en pas toen het echt niet meer anders kon kwam hij met excuses, meent Klaver. Maar die waren niet oprecht, want er veranderde niets.
SP-Kamerlid Sandra Beckerman vindt dat Rutte de Groningers “belazerd en bedonderd” heeft. In zijn verhoor voor de enquêtecommissie zei de premier dat hij pas in 2018, na de aardbeving in Huizinge, doorkreeg hoe ernstig het probleem was.
“Ontwrichtend”, noemde Beckerman dat verhoor, en het verhaal van Rutte ongeloofwaardig. Want een jaar eerder werd hij in een televisieprogramma al geconfronteerd met tientallen boze Groningers die leden onder de gaswinning en de aardbevingen. Na ‘Huizinge’ werd de gaswinning vervolgens niet verminderd, maar opgeschroefd.
“Waarom neemt u uw verantwoordelijkheid niet, waarom stapt u niet op?”, zei Beckerman. Groningen is volgens haar een “sorry-provincie” geworden door de lege excuses van de premier.
Ook Klaver en Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren vragen zich af of Rutte bij de enquêtecommissie heeft gelogen. “En zo niet, hoe heeft hij het zo kunnen onderschatten?”, zei Klaver.
Groningen-wet
Veel Kamerleden willen voorkomen dat de beloofde aanpak van de schade, de versterkingen en het inlossen van de ‘ereschuld’ aan de Groningers toch weer sneuvelen als de aandacht wegebt of als er een nieuw kabinet zit. Daarom moet de hersteloperatie worden ondergebracht in de Groningen-wet, waarin de beloftes worden vastgelegd.
Vandaag komt de Tweede Kamer aan het woord in het debat. Morgen zullen premier Rutte en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) namens het kabinet aan het woord komen.
